Is uitstelgedrag voor jou herkenbaar?
Iedereen heeft er in meer of mindere mate wel een beetje last van: het uitstellen van dingen waar je even geen zin in hebt of die veel moeite & energie kosten. Zo’n 20% van de mensen is zelfs chronische uitsteller. In deze blog geef ik, op basis van mijn eigen ervaring, een pleidooi waarom je de belangrijke dingen in het leven nooit moet uitstellen.
Tijdens mijn lange reis door Azië vorig jaar legde ik regelmatig contact met wat oudere reizigers. Oudere reizigers zijn over het algemeen, net als ik ook uitgekeken op bierspelletjes in hostels. Daarbij hebben ze als bijkomend voordeel dat ik als ‘jonkie’ kan profiteren van hun levenservaring. Zo zat ik op een namiddag in Phnom Penh naar een gepensioneerde Deense journalist te luisteren die het ene na het andere geniale verhaal uit de oude doos haalde.
Maar de één bepaalde wijsheid van de oudjes stond met stip bovenaan. En dat was de tip om meer tijd te spenderen met je ouders zolang ze nog leven. En niet zomaar tijd, maar kwalitatief hoogwaardige tijd met 1-op-1 aandacht om elkaar (nog) beter te leren kennen. Vandaag, een klein jaar later, kan ik niet anders dan deze wijze heren te danken voor dit gouden advies.
Tijd lijkt zo geduldig
Toen ik terugkwam van mijn lange reis voelde het stiekem verleidelijk om rustig mijn draai in het Utrechtse opnieuw te vinden. Lekker afspreken met vrienden, biertjes drinken in de lentezon en genieten van het leven. Want die ouders: die zijn toch zo onvoorwaardelijk aanwezig dat ze wel even kunnen wachten nietwaar?
Gelukkig besloot ik niet toe te geven aan deze verleiding en bewust tijd door te gaan brengen met beide ouders. Met mijn moeder ben ik heerlijk naar de heuvels in het Duitse Sauerland gegaan. En mijn vader ben ik vaker gaan opzoeken in het Winterswijkse. Gek genoeg leerde ik niet alleen mijn ouders beter kennen. Via hen leerde ik ook mezelf beter begrijpen.
Voorkom de ‘uitstelvalkuil’ en stel belangrijke dingen niet uit
Inmiddels, ruim 2 weken na het overlijden van mijn vader, ben ik ontzettend dankbaar dat ik heb doorgepakt en niet in de ‘uitstelvalkuil’ ben gestapt. Want op korte termijn zijn er altijd veel dingen die belangrijker lijken dan tijd investeren in je ouders. Op het werk is het druk, het huis kan wel een poetsbeurt gebruiken en ga zo maar door.
De tijd die ik afgelopen maanden heb geïnvesteerd in de relatie met mijn vader is van onschatbare waarde gebleken. Ik heb het afgelopen jaar veel vragen aan hebt gesteld, andere vragen dan normaal. Vaak diepzinnig en soms zelfs bijna spiritueel. Vragen die me nu een bepaalde mate van rust geven. Alsof het zo zou moeten zijn…
De psychologie achter uitstellen
Maar als we in ons achterhoofd weten dat uitstellen niets oplevert, dan is de million-dollar-question waarom we het dan toch doen. In een in 2013 uitgevoerd onderzoek stellen Dr. Pychyl en Dr. Sirois dat uitstelgedrag de neiging is om humeurverbetering op korte termijn de voorkeur te geven boven activiteiten die op lange termijn meer geluk brengen.
Samengevat: de focus op het verbeteren van (een slecht) humeur op de korte termijn, staat geluk op langere termijn in de weg. Een klassiek voorbeeld van de ‘present bias’: de drang om een kleine beloning in het heden de voorkeur te geven boven een uitgestelde grotere beloning in de toekomst.
Onze programmering, ingesteld op overleving, staat ons eigenlijk in de weg. Bovengenoemd onderzoek toont daarnaast aan dat we ‘ons toekomstig zelfbeeld‘ meer als dat van een vreemde beschouwen als van onszelf. Dus als we uitstellen hebben we eigenlijk het gevoel dat het niet ons probleem is, maar het probleem van een vreemde.
Uitstelgedrag voorkomen
Ok, we weten nu dat uitstelgedrag evolutionair verklaarbaar en dus heel menselijk is. Toch dient uitstelgedrag ons in de huidige samenleving (met weinig bedreigingen op de korte termijn) niet. Helaas bestaat er geen magic trick om voorgoed de uitstelvalkuil te ontlopen. Wel zijn er een aantal tips die je kunnen helpen met uitstelgedrag:
- Begin de dag met het moeilijkste. Door je dag goed te beginnen zet je de toon voor de rest van de dag. Daarbij geldt voor de meeste mensen dat ze in de ochtend het beste presteren.
- Wees lief voor jezelf. Uitstelgedrag is menselijk, het hoort er een beetje bij. Dus sta jezelf ook eens toe iets uit te stellen . Behalve als het over de écht écht belangrijke dingen gaat (zoals familie & vrienden).
- Maak uitstellen transparant. Zet op papier welke voordelen het heeft om uit stellen. Voor de visueel ingestelde mensen kan het helpen om de consequenties van uitstellen daadwerkelijk voor je te zien.
- Maak verleidingen lastig. Door bijvoorbeeld je wekker aan de andere kant van de kamer te zetten maak je snoozen (wat in wezen ook een vorm van uitstelgedrag is) een stuk lastiger.
Welke belangrijke dingen stel jij uit?
Aan het einde van deze blog ga ik je uitdagen. Ik zou je willen vragen om eerlijk voor jezelf te bepalen of uitstelgedrag ook voor jou herkenbaar is? En zo ja, of er belangrijke dingen zijn die je op dit moment uitstelt waarvan je weet dat het op lange termijn onverstandig is? Zou jij meer tijd met een naaste willen doorbrengen? Of moet je iemand nog iets vragen of zeggen?
I dare you! Laat het er niet bij zitten en maak vandaag nog dat begin. Pak de telefoon, maak een afspraak, plan een vakantie of uitje samen, stuur een bos bloemen of zeg sorry. Maar het belangrijkste: stel het niet uit. Want hoe vervelend zou het zijn als de geduldig ogende tijd uiteindelijk de vijand blijkt te zijn.
“Stel niet uit tot morgen, wat je heden door een ander kunt laten doen.”
J.B. Klein Poelhuis