“The Paradox of Choice”
Om maar meteen met de deur in huis te vallen: het komt voor dat ik nogal wat tijd nodig heb voor het maken van een definitieve keuze. Omgaan met keuzestress is niet mijn specialiteit. Zo heb ik zonder te overdrijven wel 10-12 uur onderzoek gedaan naar wat voor mij het beste sporthorloge zou zijn.
Het grote aantal merken, de verschillende modellen met onderling onderscheidende functies zorgden voor een overvloed aan informatie dat ik gebukt ging onder keuzestress. Sommigen zullen zich hier ongetwijfeld in herkennen, terwijl dit voor anderen zal klinken als complete waanzin.
Om meer over keuzes te leren over het maken van keuzes stond het boek “The Paradox of Choice” van Barry Schwartz al een tijdje op mijn (lange) lijst met nog te lezen boeken. Ironisch genoeg zorgde keuzestress er iedere keer weer voor dat ik juist dit boek passeerde.
Geïnspireerd door het concept ‘Think Week’ van Bill Gates huurde ik afgelopen weekend een klein huisje in Friesland om na een drukke tijd tot rust te komen. Omgeven door Friese meren las ik dan eindelijk “The Paradox of Choice”. Absoluut geen slechte keuze!
In deze blog deel ik graag mijn belangrijkste takeways uit dit boek. Het gaat over de toename van het aantal keuzemogelijkheden, over ‘maximers’ en ‘satisficers’, over de risico’s van teveel keuze en over tips voor het omgaan met keuzestress.
Een oneindig aantal mogelijkheden
De afgelopen decennia is het aantal keuzemogelijkheden exponentieel toegenomen. Henry Ford zei ooit: “Any customer can have a car painted any color that he wants so long as it is black”. Het contrast anno 2020 kan nauwelijks groter zijn.
Laten we de proef eens op de som nemen en kijken naar de nieuwe Volkswagen Golf. In de online configurator is er keuze uit meerdere uitvoeringen, motoren, diverse soorten lak, verschillende type bekleding en meer dan 30 opties voor audio/navigatie/verlichting etc.
Ondertussen liggen supermarkten vol met verschillende soorten brood, groentes vanuit de hele wereld, kruidenmixen uit iedere windstreek en eindeloos veel soorten zoetigheid. Zo voert de supermarktketen Jumbo meer dan 32.000 verschillende producten in haar winkels.
In essentie is meer keuze natuurlijk beter, want keuze vergroot de individuele vrijheid om datgeen te kiezen wat aansluit bij jouw persoonlijkheid. Tegelijkertijd heeft een de toename in het aantal keuzemogelijkheden ook een (op het eerste gezicht) onverwachte keerzijde.
De mentale inspanning benodigd voor het maken van een keuze neemt toe met een stijgend aantal mogelijkheden. Iedere keuze brengt daarbij inherente ‘opportunity costs’ met zich mee. Dat wil zeggen dat wanneer ik één euro aan product A uitgeef, ik deze euro niet opnieuw aan product B kan besteden.
‘Maximizers’ en ‘Satisficers’ en het maken van keuzes
Het kwam voor mij niet als een verassing dat een toename in het aantal mogelijkheden zorgt voor een hogere mentale belasting (denk aan het sporthorloge). Toch heeft “The Paradox of Choice” mij een volledig nieuwe kijk gegeven in het omgaan met keuzes.
In het boek wordt namelijk onderscheid gemaakt tussen twee type persoonlijkheden die beide op hun eigen manier omgaan met het maken van keuzes:
- De ‘Maximizer’: zoekt naar de beste optie en neemt met minder geen genoegen.
- De ‘Satisficer’: zoekt naar een optie die goed genoeg is en neemt daar genoegen mee.
Toen ik dit las kon ik het kwartje bijna letterlijk horen vallen in mijn bovenkamer. Zonder twijfel ben ik een rasechte ‘maximizer’. Altijd op zoek naar nieuwe informatie om nog betere keuzes te maken en altijd op zoek naar verdere verbetering van het bestaande.
In sommige gevallen heeft dit een voordeel, bijvoorbeeld bij de aanschaf van veelbelovend aandeel dat nog niet bij het grote publiek bekend is. Maar in mijn ervaring zorgt de drang naar de beste keuze veel vaker voor verspilling van tijd en energie.
Gevolgen van teveel keuzemogelijkheden
De schrijver van het boek, Barry Schwartz, haalt een aantal onderzoeken aan waarin ‘maximizers’ met ‘satisficers’ worden vergelijken. En de uitkomsten zijn behoorlijk schokkend:
- Maximizers vergelijken meer
- Maximizers hebben meer tijd nodig
- Maximizers hebben een grotere kans om achteraf spijt te krijgen
- Maximizers piekeren meer
- Maximizers kunnen minder goed tegen tegenslag
En alsof het allemaal nog niet genoeg is zijn maximizers minder blij, minder optimistisch en vaker depressief. De tandjes, dat is nogal wat. En dat allemaal vanwege de luxe van teveel mogelijkheden en het niet kunnen kiezen.
Een maximizer mag dan objectief gezien wellicht betere keuzes maken in vergelijking tot een satisficer, subjectief gezien beleeft een maximizer er minder plezier aan. Alle inspanning meegerekend is de strategie van de satisficer dus eigenlijk die van de maximizer.
Vier tips voor het omgaan met keuzestress
De logische vervolgvraag is hoe een maximizer op een ‘gezondere’ manier keuzes kan maken. In het het boek worden 11 manieren besproken om keuzestress in te verminderen. Vijf daarvan vond ik in het bijzonder het delen waard:
1. Maak keuzes onomkeerbaar
Voor online aankopen heb je als gevolg van de Wet Koop op Afstand de mogelijkheid om je aanschaf te retourneren. En hoewel dit aantrekkelijk klinkt is ook het al dan niet retourneren een (impliciete) keuze en daarmee dus een extra mentale belasting.
Bij een omkeerbare aanschaf gaat het brein op zoek naar eventuele tekortkomingen die reden zouden kunnen zijn om toch voor een alternatief te kiezen. Bij een onomkeerbare aanschaf gaan we juist op zoek naar redenen om onze aanschaf nog meer te waarderen.
2. Kies wanneer je kiest
Wat is echt belangrijk voor jou in je leven? Waar haal je echt plezier uit? En wat boeit je juist minder? Het antwoord op deze vragen bepaalt op welke gebieden je genoegen kan nemen met het zijn van een satisficer.
Zo is het uitgebreide onderzoek dat ik deed voor de aanschaf van een rolkoffer voor de volle 100% verloren tijd geweest. Terwijl voor een fanatieke sporter het doen van ‘iets meer’ onderzoek naar een sporthorloge nog wel enigszins te verantwoorden is.
3. Leer beperkingen te waarderen
Een jaar geleden besloot ik vegetariër te worden (komt ooit nog eens een blog over). Na verloop van tijd werd ik wat minder strikt en werd ik flexitariër. Hierdoor werd vlees opeens weer een optie. Het zal je niet verbazen: het maken van keuzes werd daardoor juist lastiger.
Inmiddels ben ik weer vegetariër. Voor sommige mensen kan het helpen om jezelf bepaalde beperkingen op te leggen om duidelijkheid te creëren. Voor mij betekent dit het niet eten van vlees, terwijl dit voor een alleen alcohol consumeren in het weekend kan zijn.
4. Wees dankbaar
De afgelopen decennia is de welvaart in de wereld gemiddeld genomen significant toegenomen, daarover bestaat weinig discussie. Toch zijn gedurende die periode mensen niet evenredig blijer met hun leven. Wat is hier aan de hand?
De mens is in staat zich razendsnel aan te passen en de nieuwe situatie als ‘referentiepunt’ te nemen. Vanuit hier gaan we op zoek naar nog beter. In essentie een vicieuze cirkel. Het beste alternatief is om ook eens stil te staan bij wat we al wel hebben en daar dankbaar voor te zijn!
Meer over dankbaarheid vind je in mijn blogs over ‘de Giny factor‘, ‘omgaan met verwachtingen‘ en ‘drie vragen om gelukkiger te worden‘.
Toekomstige keuzes
Ik ben erg denkbaar dat ik afgelopen weekend “The Paradox of Choice” heb gelezen. Het voelt goed om geconfronteerd te worden met het proces van het maken van keuzes. Misschien lucht het zelfs een beetje op nu ik weet hoe ik beter kan omgaan met keuzestress.
Het boek heeft me geïnspireerd om me voor te nemen makkelijker te zijn in het maken van keuzes. Wanneer de restaurants weer open gaan neem ik me dan ook voor de Google Maps reviews links te laten liggen en naar het restaurant te gaan wat er het gezelligste uitziet!
Mocht het je leuk lijken zelf “The Paradox of Choice” te lezen dan vind je de (affiliate) link hieronder.